10 ไอเดีย ฝึก EF ให้ลูกน้อย เสริมสร้างสมองส่วนหน้าให้ฉลาด จากการเล่นสนุก

หลายคนมีคำถามว่าทำไมต้อง ฝึก EF ให้ลูกน้อย ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จัก EF กันก่อน

EF คืออะไร ?

EF ( อีเอฟ) คืออะไร EF ย่อมาจาก Executive Functions ความหมายก็คือ ทักษะในการบริหารจัดการตนเองขั้นสูง ซึ่งเป็นกระบวนการทางความคิดระดับสูงของสมองส่วนหน้า อีกทั้งยังเกี่ยวข้องกับความคิด ความรู้สึก และการกระทำ ซึ่งถือเป็นทักษะที่ทุกคนต้องใช้และส่งผลต่อความสำเร็จในชีวิต 

ทั้งนี้ คนเราไม่ได้เกิดมาและมี EF ทันที แต่ EF เกิดจากการพัฒนาและฝึกฝนทักษะอย่างต่อเนื่อง โดยช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการฝึก EF ของคนเรา คือช่วงวันเด็ก ตั้งแต่อายุ 4 – 6 ขวบ เพราะเป็นช่วงที่สมองส่วนหน้าพัฒนาได้มากที่สุด

10 ไอเดียกิจกรรม ฝึก EF

1. อ่านหนังสือหรือนิทาน

อาจกล่าวได้ว่า หนังสือคือเพื่อนที่ดีที่สุดสำหรับทุกเพศทุกวัย อีกทั้งการอ่านหนังสือจะช่วยกระตุ้นสมองของเด็กให้มีจินตนาการและความคิดใหม่ๆอยูาตลอดเวลา นอกจากนี้หนังสือยังช่วยให้เด็กๆซึมซับข้อคิดดีๆหรือแนวทางปฏิบัติที่ควรจะเป็น สามารถคิดวิเคราะห์และนำมาปรับใช้เพื่อแก้ไขปัญหา การอ่านหนังสือกับลูกนอกจากจะได้ใช้เวลาอย่างมีประโยชน์ร่วมกันแล้ว ยังเป็นการผ่อนคลายความตึงเครียดของทั้งเด็กและผู้ใหญ่อีกด้วย เวลาที่พ่อแม่อ่านหนังสือให้ลูกฟัง ลูกจะมีความตั้งใจและคิดตาม ซึ่งจะช่วยฝึกให้เขามีสมาธิได้อีกทางหนึ่ง

แหล่งซื้อหนังสือเด็กออนไลน์

2. ปั้นดินน้ำมันหรือแป้งโดว์

งานปั้น นอกจากจะเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมจินตนาการของเด็กแล้ว ยังถือเป็นการฝึกพัฒนาการด้านมิติสัมพันธ์อีกด้วย กล่าวคือ เป็นการฝึกการใช้กล้ามเนื้อมือของเด็กได้อย่างดี อีกทั้งงานปั้น เป็นการพัฒนาทักษะทั้งทางมือและตาให้ประสานสัมพันธ์กันได้ดียิ่งขึ้น พ่อแม่สามารถส่งเสริมการจดจำให้ลูกๆจากกิจกรรมนี้ โดยเริ่มปั้นจากรูปทรงต่างๆอย่างง่าย อาทิ วงกลม แล้วค่อยพัฒนาไปเป็นรูปทรงอื่นๆที่มีจินตนาการมากขึ้น เช่น รูปทรงสัตว์ รูปทรงผลไม้ต่างๆ เป็นต้น

แหล่งซื้อแป้งโดว์ออนไลน์

3. เล่นดินหรือทราย

ทั้งนี้ประโยชน์จากการเล่นดิน เล่นทรายมีมากมาย ซึ่งอาจจำแนกได้เป็นข้อๆ ดังนี้ 

• เป็นการเล่นอย่างมีอิสระ (Free Play) : พ่อแม่อาจต้องยอมปล่อยให้เด็กๆได้เล่นเลอะเทอะตามตัวบ้าง เพราะการได้เล่นอย่างมีอิสระจะช่วยให้เด็กๆได้ใช้ความคิดอย่างสร้างสรรค์ Initiative อย่างมีประสิทธิภาพ
• เป็นตัวช่วยระบายพลังส่วนเกินได้อย่างดี : โดยเฉพาะเด็กดื้อ เด็กซน หรือเด็กสมาธิสั้น การปล่อยให้เล่นได้อย่างเสรีในพื้นที่ของเขา โดยที่พ่อแม่ไม่ได้เข้าไปยุ่ง จะช่วยให้เขาเอาพลังส่วนเกินออกมาใช้ได้อย่างเต็มที่
• พัฒนา Autonomy : คือความมั่นใจในการควบคุมแขนขา เพราะเมื่อกล้ามเนื้อมัดใหญ่ได้ใช้งานอย่างแข็งแรงก็จะส่งผลต่อพัฒนาการทางจิตวิทยา รวมถึงความสามารถในการควบคุมอึหรือฉี่ได้ดีขึ้นอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการเล่นดินหรือทรายจะดูเป็นการเล่นที่เด็กได้มีอิสระอย่างเต็มที่ แต่พ่อแม่ก็กำหนดพื้นที่หรือขอบเขตอย่างชัดเจน รวมถึงกำหนดเวลาในการเล่น และเมื่อหมดเวลาก็ควรฝึกให้ลูกทำตามกติกา คือ หยุดเล่นและไปอาบน้ำทำความสะอาดเนื้อตัว

หากท่านอยู่ในคอนโดหรือสถานที่ที่ไม่สามารถวางกระบะทรายได้ เราขอแนะนำทรายมหัศจรรย์ ที่สามารถเล่นในบ้านได้ ไม่ต้องกังวลเปื้อน เพิ่มความสนุกให้ลูกน้อยได้เช่นกัน

4. หัดปีนป่าย

การเล่นปีนป่ายถือเป็นการกระตุ้นให้เด็กสามารถใช้กล้ามเนื้อได้ทั้งมัดเล็กและมัดใหญ่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ รู้จักการทำงานร่วมกันของส่วนต่างๆในร่างกาย ยิ่งเด็กได้ใช้ประสาทสัมผัสต่างๆพร้อมกันมากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งกระตุ้นการทำงานของสมองส่วนหน้าได้มากขึ้นเช่นกัน

5. ต่อบล็อก

ของเล่นเรียบง่ายแต่ช่วยให้เด็กน้อยได้พัฒนาสมองอย่างมีประสิทธิภาพ รู้จักใช้ความคิดอย่างสร้างสรรค์ อีกทั้งเป็นตัวช่วยให้เด็กมีสมาธิจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้นานมากยิ่งขึ้น 

6. เล่นกีฬา

การออกกำลังกายเป็นกิจกรรมที่มีประโยชน์ทั้งต่ออร่างกายและจิตใจ ช่วยให้สุขภาพจิตดี ก่อให้เกิดพฤติกรรมการแสดงออก และกระตุ้นการทำงานของสมองระดับสูงได้ดีมากยิ่งขึ้น 

7. ระบายสี

การชวนลูกระบายสี ขีดๆเขียนๆ เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ พัฒนาความสามารถทางศิลปะ อีกทั้งสร้างความคุ้นชินกับการคิดนอกกรอบและได้ทดลองทำสิ่งใหม่ๆได้อย่างอิสระ 

8. เล่นบทบาทสมมุติ

การเล่นบทบาทสมมุติ ลูกจะสามารถดึงประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับตัวละครและบทบาทนั้นๆ ทั้งคำพูด ท่าทาง การวางตัวมาใช้ได้อย่างเหมาะสม ผ่านกระบวนการคิดตรึกตรอง นอกจากนี้การเล่นบทบาทสมมุติ ยังช่วยให้เด็กรู้จักการเข้าสังคมได้ดีมากยิ่งขึ้น 

9. เดิน-วิ่งเล่นในสวนหรือสนามหญ้า

พ่อแม่ลองหาเวลาพาลูกไปปลดปล่อยพลังในสวน หรือสนามหญ้า และปล่อยให้เขาได้เล่นอย่างเสรี การเปิดโอกาสให้ลูกได้เล่นอย่างมีอิสระ ให้เขาเป็นผู้กำหนดกติกาด้วยตัวเอง จะช่วยฝึกทักษะความเป็นผู้นำและการเคารพกฎเกณฑ์ซึ่งถือเป็นเรื่องจำเป็นมากสำหรับการฝึก EF ให้ลูกน้อย

10. เล่นดนตรี 

เด็กที่เล่นดนตรีจะสามารถใช้มือและตาประสานร่วมกันได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ดนตรียังเป็นเครื่องบำบัดทางอารมณ์ให้ผ่อนคลายจากความตึงเครียดทั้งหลาย จึงอาจกล่าวได้ว่า ดนตรี เป็นอีกตัวช่วยหนึ่งในการกระตุ้น EF ให้พัฒนาขึ้นเช่นกัน

ดูสินค้าได้ที่ Shopee ดูสินค้าได้ที่ ซีเอ็ด ดูสินค้าได้ที่ นายอินทร์

ดูสินค้าได้ที่ shopee ดูสินค้าได้ที่ ซีเอ็ด ดูสินค้าได้ที่ นายอินทร์

Resources :

https://childdevelopmentinfo.com/child-development/play-work-of-children/pl5/#gs.qsdqjt

https://www.ukessays.com/essays/young-people/i

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128036761000106

Executive Function & Self-Regulation (harvard.edu)